Wat is pesten?
Bij pesten is er altijd een machtsongelijkheid
Wat is pesten?
Pesten is gedrag met de bewuste bedoeling een ander pijn te doen of te kwetsen. Wie gepest wordt kan zich meestal niet verdedigen. Er is bij pesten altijd sprake van een machtsongelijkheid. De pestkop is groter en sterker, met meer personen, is volwassen, leidinggevende, etc. De schade die door pesten wordt aangericht kan lichamelijk, psychisch, materieel, seksueel of sociaal zijn. Omdat het moeilijk is pestgedrag direct te herkennen en te stoppen kan het pesten voortduren en ook ernstiger van vorm worden. Hoe eerder het pesten gestopt kan worden, hoe beter voor iedereen. Natuurlijk in de eerste plaats beter voor het slachtoffer, maar ook beter voor de pester en de omstanders. De sfeer in een groep waar gepest wordt zal achteruit gaan, iedereen in de groep zal zich minder veilig gaan voelen en zo vormt pesten een bedreiging voor een veilig en positief groepsklimaat of groepssfeer. Ook daarom moet pesten in een zo vroeg mogelijk stadium herkent, erkent, genoemd en aangepakt worden om zo pesten te voorkomen. Pesten voorkomen en aanpakken kan met de vele lesmaterialen die wij sinds 1998 voor scholen uitgebracht hebben. Belangrijke momenten om extra aandacht te besteden aan pesten zijn de Vlaamse Week tegen pesten, de Dag tegen pesten en de Week tegen pesten in Nederland. Op de basisscholen is het houden van een spreekbeurt houden over pesten door een leerling ook een geweldig moment om als leerkracht wat dieper op in te gaan.
Pesten aanpakken is in ieders belang!
Pesten zo snel mogelijk aanpakken en stoppen is in het belang van het slachtoffer, de groep of het gezin, maar ook voor de leidinggevende, of de docent op school. Hoe eerder pesten wordt herkent, benoemd en aangepakt, hoe beter. Het zal de sfeer ten goede komen en de schade beperken. Door met de posters over pesten en cyberpesten te werken zal pesten eerder herkend worden. Ook werken de posters drempelverlagend, wordt het gemakkelijker pesten te melden en gaat er een preventieve werking van uit. Pesten wordt niet geaccepteerd en er is aandacht voor. Het slachtoffer voelt zich gesteund en omstanders zullen eerder geneigd zijn hulp te bieden, of melding te maken van een pestincident, omdat er open en eerlijk over gesproken mag worden. Leerlingen motiveren pesten te melden kan met het lespakket 'Meld pesten' Ook zijn er voor leerlingen van het basisonderwijs verschillende werkboekjes verkrijgbaar om pesten bespreekbaar te maken.
Wat is pesten en waarom wordt er gepest?
Allereerst: het ligt niet aan jou als slachtoffer dat er gepest wordt, het is het probleem van de pester zelf. Pesten komt voort uit frustratie of problemen als gevolg van een negatief zelfbeeld, groepsdruk, jalozie, opvoeding of eenzaamheid. De pester zoekt een manier om zijn frustratie te uiten. Alleen gebeurt dit middels pesterijen met destructieve gevolgen voor het slachtoffer. Door de juiste hulp te bieden aan de pester kan pesten stoppen en dat is in de eerste plaats belangrijk voor het slachtoffer of de slachtoffers. Als er voor de pester een andere weg is om zijn/haar frustraties te uiten zou dit het pesten kunnen voorkomen of in ieder geval verminderen. Zoeken naar manieren om de pester(s) te helpen, er over praten, bewust maken van de gevolgen van pesten, andere manieren mogelijk maken om boosheid of frustratie te uiten zijn heel belangrijk.
Wat is pesten en welke vormen van pesten zijn er?
- Lichamelijk - slaan, stompen, schoppen, omduwen, etc.
- Psychisch - gemene dingen zeggen, beledigen, vernederen, emotioneel verwaarlozen, etc.
- Materieel - eigendommen afnemen, vernielen of digitaal wissen
- Seksueel - seksuele intimidatie, blootfimpjes van iemand verspreiden via social media
- Sociaal - bewust negeren, buitensluiten, etc.
De gevolgen voor het slachtoffer kunnen zowel lichamelijk als psychisch zijn. Lichamelijk in de vorm van stress, slapeloosheid en concentratiestoornissen. Psychisch kan het slachtoffer zich in zijn eigenwaarde aangetast voelen, maar ook gevoelens krijgen zoals woede, angst, wantrouwen, vernedering en schaamte.
Wat is pesten en hoe kun je helpen?
Meestal wordt bij pesten hulp aangeboden aan het slachtoffer. Zo komt er het welgemeende advies dat het slachtoffer weerbaarder moet worden om zo meer voor zichzelf op te kunnen komen bij pesten. Het slachtoffer zou hiervoor een cursus weerbaarheid kunnen volgen. Maar het probleem komt natuurlijk altijd vanuit de pestkop. Als hij of zij niet de behoefte zou hebben om te pesten, dan is slachtofferhulp bij pesten niet nodig en zou pesten niet meer voorkomen. Het probleem pesten was dan in één keer opgelost. Maar helaas is dat (nog) niet zo.
Je kunt allerlei redenen aangeven waarom iemand gepest wordt zoals:
- Geaardheid
- Uiterlijk
- kwetsbaarheid
- Persoonlijke hygiëne
- Religie
- Afkomst
En zo kunnen er nog heel veel meer argumenten opgenoemd worden waarom iemand gepest wordt, maar al deze punten zouden geen reden mogen zijn om gepest te worden! De pestkop (of machthebber) moet veranderen, tot inzicht komen en stoppen met zijn destructieve gedrag ten opzichte van anderen!
Project over pesten voor BO en VO
Een zinvol project over pesten is het maken van een muur tegen pesten. Dit lespakket kan zowel op het basisonderwijs als op het voortgezet onderwijs ingezet worden om pesten bespreekbaar te maken. Iedereen kan hieraan meedoen en maakt een tekening of schrijft iets over pesten op een kaart en hangt deze rond de poster. Met elke kaart die er bij komt wordt de muur weer langer en hoger. Bekijk het lespakket 'muur tegen pesten' en de voorbeelden van de al gemaakte muren tegen pesten.
Lesmaterialen voor de jongste leerlingen
Voor kleuters en jonge kinderen zijn er de lesjes, filmpjes, boekjes en vertelplaten van Beertje Anders. Beertje Anders is aan het pesten, maar weet nog niet wat pesten is. Juf Beer legt uit wat pesten is aan de jonge beertjes. Kijk voor deze materialen op de website van Beertje Anders